ΓΕΝΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Στην ελληνική τέχνη του 19ου και του 20ού αιώνα διαμορφώνονται οι εξής γενιές :

Ι. Η πρώτη είναι η γενιά των δημιουργών που έρχονται στον κόσμο τα τελευταία χρόνια του 18ου και τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, δηλαδή μεταξύ 1790 - 1821. Πρόκειται για τους δημιουργούς που γεννήθηκαν την προεπαναστατική περίοδο και άρχισαν να παράγουν έργα μετά τη νικηφόρα εξέγερση του 1821.

ΙΙ. Η δεύτερη γενιά είναι αυτή της περιόδου 1822 - 1843, των χρόνων της Επανάστασης, του Καποδίστρια, της Αντιβασιλείας και της πρώτης περιόδου διακυβέρνησης του Όθωνα.

ΙΙΙ. Η τρίτη είναι η γενιά της περιόδου 1844 - 1862, δηλαδή των χρόνων της συνταγματικής μοναρχίας του Όθωνα, από την εξέγερση του 1843 έως την έξωση του Όθωνα.

IV. Η τέταρτη γενιά είναι αυτή της περιόδου 1863 - 1881, από τα πρώτα χρόνια του Γεώργιου Α' έως την προσάρτηση της Θεσσαλίας.

V. Η πέμπτη είναι αυτή της περιόδου 1882 - 1897, από την προσάρτηση της Θεσσαλίας έως την ατυχή περιπέτεια του 1897.

VI. Η έκτη γενιά καλύπτει τα χρόνια από την αποτυχία του 1897 έως την τραγωδία της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922.

VII. Η έβδομη γενιά τοποθετείται στον Μεσοπόλεμο, από το 1923 έως το 1940.

VIII. Η όγδοη γενιά είναι αυτή της μεταπολεμικής περιόδου και ίσως θα μπορούσε να διαιρεθεί σε δύο ομάδες: 1941 - 1967 και 1968 - 2000, αλλά από την τελευταία πιθανώς να μην έχουμε ακόμη ολοκληρωμένες προσπάθειες.

Οι πρώτες αυτές γενιές συνδέονται ιδιαίτερα, για καθαρά ιστορικούς λόγους, με τον ακαδημαϊσμό και γενικά με το κλίμα της Σχολής του Μονάχου.

Καλλιτέχνες των μεταγενέστερων γενεών στρέφονται και προς άλλα κέντρα και ιδιαίτερα προς το Παρίσι, το οποίο μετά το 1860 θα γίνει εστία νέων κατευθύνσεων που θα επηρεάσουν την τέχνη σε όλο τον κόσμο, και στον τόπο μας φυσικά.

Η ελληνική τέχνη, με τους δημιουργούς της που έρχονται στον κόσμο τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, κατορθώνει να ξεπεράσει τις ξένες επιδράσεις και να περάσει σε νέους συνδυασμούς, με εξαιρετικά εκφραστικά αποτελέσματα. 

Χρησιμοποιώντας και αξιοποιώντας ελεύθερα τις ξένες κατακτήσεις, καταφέρνει να προχωρήσει μακρύτερα, όπως συμβαίνει με τον προσωπικό συνδυασμό φοβιστικών και κυβιστικών τύπων από τον Νίκο Χατζηκυριάκο - Γκίκα, από το Νίκο Εγγονόπουλο, με την επιβολή νέων χαρακτηριστικών στη λυρική αφαίρεση,  με την έκφραση της μαζικοποίησης και της αποξένωσης του ανθρώπου της εποχής μας από το Γιάννη Γαΐτη με τα “ανθρωπάκια” του μάρτυρες ενός κόσμου χωρίς ανθρώπινο πρόσωπο, ατομικά χαρακτηριστικά και ελεύθερη βούληση.

Η γενιά του Μεσοπολέμου, δηλαδή οι δημιουργοί μας που έχουν γεννηθεί τα χρόνια 1923 - 1940, έχουν δώσει και εξακολουθούν να δίνουν έργα που κινούνται σε όλες τις κατευθύνσεις, παραδοσιακές και πειραματικές, που διακρίνονται για τον χαρακτήρα και την τόλμη των διατυπώσεών τους, τον εκφραστικό πλούτο και τη ζωγραφική αλήθεια τους. 

Γόνιμο και από κάθε άποψη πλούσιο σε εκφραστικές προεκτάσεις είναι και το έργο των δημιουργών μας που γεννήθηκαν την περίοδο 1941 - 1967, στον βαθμό βέβαια που οι προσπάθειές τους μας είναι γνωστές. Οι καλλιτέχνες της γενιάς αυτής παράγουν έργα που κινούνται με εξαιρετικά δημιουργικό τρόπο σε όλες τις θεματογραφικές περιοχές και σε όλες τις στυλιστικές κατευθύνσεις της παγκόσμιας τέχνης.

Με βάση τη γενιά καταλαβαίνουμε καλύτερα τις θεματογραφικές τους κατευθύνσεις αλλά και τις στυλιστικές τους μεταβολές, που μπορεί να καθορίζονται τόσο από εσωτερικούς όσο και από εξωτερικούς λόγους εσωτερικούς, όπως είναι η βαθμιαία ωρίμαση του ύφους τους και η βελτίωση της τεχνικής τους, και εξωτερικούς, όπως οι μεταβολές των γενικών ιστορικών συνθηκών, των πολιτικών προϋποθέσεων, των κοινωνικών μετασχηματισμών, των ιδεολογικών προσανατολισμών, που επηρεάζουν με κάποιο τρόπο την καλλιτεχνική δημιουργία. 

Έτσι από τα θέματα της προσωπογραφίας και ιστορικών θεμάτων που απασχόλησαν κυρίως καλλιτέχνες της Επαναστατικής περιόδου του '21 θα περάσουμε σε άλλες θεματογραφικές περιοχές, επηρεασμένοι και από τις αναζητήσεις και το πνεύμα των δασκάλων τους, ιδιαίτερα της Σχολής του Μονάχου και άλλων καλλιτεχνικών κέντρων. 

Έτσι δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει κανείς ότι ο γενικός ιστορικός προσανατολισμός, μαζί με άλλες προϋποθέσεις, υποχρεώνει κατά κάποιο τρόπο τους δημιουργούς κάθε γενιάς να μεταβάλλουν τις αναζητήσεις τους και να μετατοπίζουν το κέντρο βάρους σε άλλες θεματογραφικές περιοχές, δίνοντας έμφαση σε διαφορετικές στυλιστικές αξίες, και αξιοποιώντας με νέο και προσωπικό τρόπο τις ξένες γνωριμίες